BMI – Body Mass Index (ang. wskaźnik masy ciała, inaczej wskaźnik Queteleta II) – współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach. Klasyfikacja (zakres wartości) wskaźnika BMI została opracowana wyłącznie dla dorosłych i nie może być stosowana u dzieci. Dla oceny prawidłowego rozwoju dziecka wykorzystuje się siatki centylowe, które powinny być dostosowane dla danej populacji. Oznaczanie wskaźnika masy ciała ma znaczenie w ocenie zagrożenia chorobami związanymi z nadwagą i otyłością, np. cukrzycą, chorobą niedokrwienną serca, miażdżycą. Podwyższona wartość BMI związana jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia takich chorób.
Celiakia – (choroba trzewna, sprue nietropikalna, enteropatia z nadwrażliwości na gluten) – schorzenie polegające na występowaniu zaburzeń trawienia i wchłaniania jelitowego związanych z nietolerancją glutenu zawartego w zbożach. Nieprawidłowa reakcja immunologiczna wywoływana jest nadmierną odpowiedzią immunologiczną na grupę białek zbożowych zwanychprolaminami, a dokładniej na pochodzące z nich frakcje: gliadynę (w pszenicy), sekalinę (w życie), hordeinę (w jęczmieniu)
Fitochemikalia – chemikalia pochodzenia roślinnego, które znane są również jako przeciwutleniacze – ale nie wszystkie fitochemikalia są przeciwutleniaczami. Niektóre działają jak hormony, inne stymulują enzymy. Krótko mówiąc, są to aktywne składniki w roślinach, które dają wiele korzyści dla zdrowia.
I.U. – Standardowy środek biologicznej aktywności (efekt biologiczny) produkowanych leczniczych leków i witamin. Dla każdej substancji, które to urządzenie jest przeznaczone, nie uznanego oczekiwane działanie biologiczne w dawce 1 jm. Inne ilości od standardowego preparatu substancji wyrażono jako wielokrotność tej dawki i może być przekształcony w masowych jednostek . Na przykład, 1IU jest równoważne do 45,5 mikrogramów (0,0455 miligrama ) insuliny, 0,6 mikrogramów (0,0006 miligrama) penicyliny, 0,3 mikrogramów (0,0003 miligrama) witaminy-A, 50 mikrogramów (0,050 miligrama) witaminy-C, lub 25 ng (0.000025 miligrama) witaminy-D.
luteina – organiczny związek chemiczny należący do karotenoidów (pochodna alfa-karotenu). Naturalnie występuje w pokarmach roślinnych (żółty barwnik tkanek roślinnych) oraz żółtku jaja kurzego. Luteina jest silnym przeciwutleniaczem, wraz z innym karotenoidem – zeaksantyną – występują obficie w siatkówce ludzkiego oka. Ich rola sprawdza się przede wszystkim do neutralizacji szkodliwych wolnych rodników tlenowych generowanych przez fotoreceptory i nabłonek w wyniki ekspozycji na działanie tlenu i światła. Oba w/w związki mają zdolność absorbowania szkodliwego promieniowania nadfioletowego i niepożądanego światła niebieskiego. Działają więc jak naturalne filtry dla oka.
LDL – “zły cholesterol” norma poniżej 135mg/dl. jego nadmiar przenika do tętnic i odkłada się w naczyniach, co doporowadza do miażdżycy i choroby wieńcowej
HDL – “dobry cholesterol” – norma u kobiet 40-80 mg/dl, u mężczyzn 35-70 mg/dl. Ta frakcja chroni tętnice przed rozwojem miażdżycy, bowiem transportuje cholesterol do wątroby, gdzie ulega przeróbce ma kwasy żółciowe
Kapsaicyna (E160c) – organiczny związek chemiczny, alkaloid odpowiedzialny za ostry, piekący smak papryki chili. Związek ten działa na receptory bólu (nocyceptory) powodując uczucie pieczenia i ostrości w jamie ustnej. Obecnie odkryto zastosowanie tej substancji w leczeniu nowotworów. Naukowcy z Nottingham University wykazali, że kapsaicyna pobudza komórki nowotworowe do apoptozy (samozniszczenia), atakując ich mitochondria (które odpowiadają za wytwarzanie energii)[9][10]. Także inne spokrewnione z kapsaicyną związki (tzw. waniloidy) potrafią specyficznie wiązać się z komórkami nowotworowymi, nie uszkadzając zdrowych.
Indeks glikemiczny – wskaźnik glikemiczny – klasyfikacja produktów żywnościowych na podstawie ich wpływu na poziom glukozy we krwi w 2-3 godziny po ich spożyciu (glikemia poposiłkowa). Jest definiowany jako średni, procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu, przez reprezentatywną statystycznie grupę ludzi, porcji produktu zawierającej 50 gramów przyswajalnych węglowodanów. Wzrost poziomu cukru we krwi w przypadku spożycia 50 gramów glukozy przyjęto jako podstawę skali (100%).
Aby wyznaczyć indeks glikemiczny, należy podać produkt w ilości zawierającej 50 gramów przyswajalnych węglowodanów kontrolnej grupie osób. Następnie przez dwie godziny, co 15 minut dokonuje się badania poziomu cukru we krwi. Stwierdzono, że wartość średnia jest powtarzalna, a badania wykonane w różnych grupach osób dają zbliżone wyniki. Wyniki u osób chorych na cukrzycę są porównywalne z wynikami uzyskanymi u osób zdrowych. Indeks glikemiczny dotyczy tylko węglowodanów, ponieważ tłuszcze i białka nie powodują wysokiego wzrostu poziomu glukozy. Indeks glikemiczny może być używany do planowania diety odchudzającej, jednak w przeciwieństwie do takich współczynników jak ilość kalorii czy zawartość tłuszczu różni się znacznie w podobnych produktach (np. różnych odmianach ryżu) i podlega ogromnym zmianom w procesie obróbki, a więc jest trudny w stosowaniu.
7 comments for “Słownik zdrowia i urody”